Middag-Humsterland

 

Het Reitdiep bij Aduarderzijl

Na Zuidhorn gaan we het Van Starkenborghkanaal over en lopen we Middag-Humsterland in. Veel dorpen in Middag-Humsterland liggen op wierden. Menige plaatsnaam eindigt op  -werd (=wierde), bijvoorbeeld Feerwerd. Wierden zijn door mensen opgeworpen verhogingen uit de tijd dat er nog geen dijken waren. Wierden zijn van voor onze jaartelling en dat maakt Middag-Humsterland tot het oudste cultuurlandschap van Nederland. Humsterland was ooit een eiland en Middag een schiereiland (zie kaartje). Het is een open gebied waar kronkelende sloten herinneren aan de kreken en prielen van het kwelderlandschap van voor de bedijking.

Na de Piloersemaborg passeren we  Fransum. Fransum bestaat nu uit een kerkje en twee boerderijen. Het kerkpad van Beswerd naar Fransum is helaas verdwenen. Nu komen we via een kronkelig fietspad in Beswerd, ook een wierde met twee boerderijen en twee woningen. Verderop komen we in Feerwerd, gelegen op twee wierden die deels zijn afgegraven.

In het land zien we de boerderijen liggen. Voor de bedijking lagen de boerderijen in de dorpen, maar na de bedijking verplaatsten de boerderijen zich naar het buitengebied. Daar liggen ze omringd door bomen, net zoals de borgen in Middag-Humsterland: de Allersmaborg en Piloersemaborg. Bomen werden pas na de bedijking aangeplant toen het zoute water buitengesloten was.

Zijlen

Het Groninger Borgenpad komt ook door Aduarderzijl. Het is geen wierdedorp, maar na 1400 ontstaan bij de uitwateringssluis van het Reitdiep. Het Reitdiep was voor de stad Groningen de handelsverbinding met de zee. Behalve vaarweg was het Reitdiep ook belangrijk voor de afvoer van het overtollige water. In 1672 werden de sluisdeuren bij Aduarderzijl opengezet om de bisschop van Münster in zijn opmars naar de stad Groningen te stoppen. Een zijl (sluis) was dus ook van strategisch belang. Bij de zijl kunnen we op de sluis klimmen en uitkijken over het meanderende Reitdiep.

de Waterwolf

Aan het Oldehoofsche kanaal liggen twee mooie wierdendorpen, Ezinge en Saaksum. Na Oldehove bereiken we Electra dat zijn naam ontleent aan het gemaal de Waterwolf. Dit gemaal dat bij ingebruikname (1920) één van de grootste van Europa was, werd oorspronkelijk aangedreven door elektromotoren. Vandaar de naam Electra. Via de brug over het Reitdiep verlaten we Middag-Humsterland.

De Waterwolf bij Electra