Borgterrein Harssens

Satellietfoto borgterrein Harssens (Google Maps)

De foto toont het borgterrein Harssens, de plek van de verdwenen borg Harssens, bij Adorp. Rechts van het borgterrein zien we nog goed herkenbaar de sporen van het 14e eeuwse steenhuis. De borg diende ter vervanging van dit steenhuis. De borg werd gebouwd in 1540. Harssens komt al voor in een register van het klooster Werden uit omstreeks 1000.

Opdracht voor de bouw kwam van Peter Entens. Peter was de zoon van Bartold Entens waarvan bekend is dat hij hoofdeling van Harssens was. Hij was gehuwd met Azeghe van Harsens. Als eigenaar komen we later de bekende familienamen tegen van Menkema, Lewe, Starkenborgh en van Ewsum. Afbraak van de borg volgde in 1742.

Harsens, tekening van Willem en Frederik Coenders van Helpen 1678
Willem en Frederik Coenders van Helpen 1678

Op de borgstee staat nu de Harssensbosch, vermoedelijk op de plaats waar ooit het schathuis heeft gestaan. Van een bos is geen sprake meer. Wellicht werd met bosch ook meer de bomensingels bedoeld rondom het borgterrein.

Tegenover de borg heeft een kerk gestaan, in 1800 definitief verdwenen. De klok uit 1618 van deze kerk hangt nu in de dakruiter van de kerk in Adorp. De eigenaren van Harssens bezaten het collatierecht, het recht om de pastoor te benoemen en de inkomsten van de parochie te innen, ook wel patronaatsrecht genoemd. Het was een aantrekkelijk recht, want het leverde geld op en gaf politieke invloed.

De omgeving maakt deel uit van het Reitdiepgebied, een goed bewaard uniek cultuurhistorisch landschap. Het Groninger Landschap is hier erg actief en heeft ook de borgterreinen weer zichtbaar gemaakt.